Een kunstwerk als een streling

Terug naar het overzicht

Onschuld kan een hel zijn

Je ziet drie droogmolens waaraan tientallen ouderwetse dekens hangen. Je krijgt misschien zin om je gezellig in zo’n dekentje te wikkelen, maar opgelet: ze zijn evenveel prikkeldraad als streling. De woorden die op de dekens zijn genaaid, kunnen tellen als waarschuwing. Voor Berlinde De Bruyckere zijn deze dekens heel dubbelzinnig. Ze beschermen ons, bieden warmte en troost, zijn een symbool voor huiselijkheid. Maar ze kunnen ons ook verstikken en ze doen denken aan rampen en oorlogen, aan vluchtelingen en daklozen die enkel van hun deken nog een beetje warmte krijgen. Onschuld en geweld gevat in één beeld.

Mirjam Devriendt

Berlinde De Bruyckere, Onschuld kan een hel zijn, 1995/2020 © studio Berlinde De Bruyckere – foto: Mirjam Devriendt

Het dekenmotief

Dit werk dateert uit 1995, maar het blijft actueel: het deken is nog steeds een krachtig motief in het oeuvre van de kunstenaar, en de maatschappelijke relevantie is nog minstens even groot. In 1995 was er de context van Rwanda en de Balkan, vandaag lijken er alleen nog meer oorlogen, rampen, en ontheemden in de wereld. En er is de coronasituatie waarmee we allemaal te maken hebben, waarin zorgen voor elkaar zo belangrijk, en tegelijk zo uitdagend is.

"De meeste dekens tonen echt een spoor van 'gebruikt' te zijn en dragen een verhaal van diegene die ze gebruikt heeft tot op het moment waarop ze naar de kringloopwinkel zijn gegaan waar ik ze dan terug gerecupereerd heb om er mijn werk mee te maken."

Berlinde De Bruyckere, 2020

In 1995 konden bezoekers deze dekens kopen als een kunsteditie. Cathy Pelgrims en Geertrui Pas kochten er eentje en vertellen in dit filmpje over hun aankoop.

De connectie met de archiefmap

De Bruyckere creëerde dit werk voor haar Middelheimtentoonstelling in 1995; de voorbereidende schetsen zitten in de archiefmap. Bovendien konden bezoekers destijds de dekens kopen als een kunsteditie, en zo zijn er ook twee dekens in de archiefmap van de tentoonstelling terecht gekomen. Het kunstwerk wordt nu opnieuw gepresenteerd in een licht aangepaste vorm.