Tijdssculptuur
Roman Signer voegde drie nieuwe dimensies toe aan de beeldhouwkunst: actie, ruimte en tijd. Signer werkt steeds volgens dezelfde structuur, in drie fases. Eerst is er de basisvorm, die de potentie om te veranderen al in zich draagt. Elk project houdt een moment van spanning in, een ogenblik waarop de tijd stil lijkt te staan, voor de actie zich voltrekt. Die actie, vaak aangestuurd door de kunstenaar zelf, is de aanzet tot de verandering die ontstaat tijdens het verloop van de actie. Het spoor, het residu van de actie, is het materiële kunstwerk. “Een verandering in ‘zijn’, fascineert me van begin tot einde. Zo ontstaat een tijdsculptuur” zegt de kunstenaar daar zelf over.
Bidon Bleu, de monumentale installatie waarmee Roman Signer in 2012 een permanent kunstwerk realiseerde voor het Middelheimmuseum, is daarvan een mooi voorbeeld.
Absurd en poëtisch
Geef Signer natuurelementen als water, wind, aarde of vuur en enkele eenvoudige props als vuurpijlen of ballonnen en het resultaat is vaak ongewoon, absurd en poëtisch. Zijn soberheid in materiaalkeuze staat in schril contrast met de fantasierijke uitwerking van zijn projecten. Het levert een dwars oeuvre op dat niet toegeeft aan trends of esthetische verwachtingen. En hoewel zijn acties niet functioneel zijn, spreekt er uit zijn werk een grote interesse in de realiteit.
Zijn acties, zonder functie maar ook niet zonder gevaar, kunnen bovendien gelezen worden als symbolen of metaforen voor een existentiële vraagstelling: “Ik moet de confrontatie aangaan met het vergankelijke. Misschien is het omdat ik gevoelig ben voor de tragedie, voor het absurde, voor de zinloosheid en betekenisloosheid die wij als mensen teweegbrengen.” (R.S., Biennale di Venezia, p. 37). Signer zet desalniettemin met kleine dingetjes iets in gang waarover je heel wijd kan nadenken, waaraan iedereen zijn of haar verhaal kan ophangen.
Twee acties
Voor ‘Projet pour un jardin’ bereidt Roman Signer twee nieuwe acties voor. Een daarvan, Wer hat Angst vor Rot, Gelb, Blau? Ja, ich habe Angst, brengt hij op de dag van de opening van de tentoonstelling. Deze actie omvat verfballetjes in de kleuren rood, geel en blauw, telegeleide miniatuurhelikopters en een tafel. De verfballetjes worden, met Signer aan de remote, door de helikopter op een tafel gedopt, waar de verf een blijvend spoor nalaat. Deze tijdsculptuur wordt tijdens de tentoonstelling opgesteld in het Braempaviljoen. Daar ziet u ook de filmische weergave van de realisatie van Wer hat Angst vor Rot, Gelb, Blau? Ja, ich habe Angst, en een film met eerdere acties van de kunstenaar.
Eveneens in het Braempaviljoen zien we het resultaat van de actie Spuren als tijdelijke installatie. Ook dit werk bevat alle elementen kenmerkend voor het oeuvre van de kunstenaar. In een tapijt van zand zien we de sporen die Signer er, zigzaggend op ski’s, doorheen heeft getrokken. Het traject eindigt aan een skicabine. Geen spoor meer van Signer, enkel zijn ski’s in de skicabine. En de registratie van de actie, vastgelegd op film.
Een nieuw permanent werk
‘Projet pour un jardin’ is niet alleen de naam van de tentoonstelling en het boek dat hierover verschijnt, het is ook de titel van een nieuw, permanent werk dat Roman Signer speciaal op maat van het Middelheimmuseum heeft gemaakt. Het werk in staal is vier op acht meter in grondoppervlak en 140 cm hoog. Het lijkt een detail van een doolhof en roept, in bovenaanzicht, herinneringen op aan het zigzaggende silhouet uit ‘Spuren’ (2016) in het Braempaviljoen. In ‘Projet pour un jardin’ is niet Signer, maar de bezoeker hoofdpersoon in het experiment. Die kan het parcours – waarbij het in bovenaanzicht lijkt of het hoofd van de romp wordt gescheiden – zelf afleggen. Grotere mensen moeten hiervoor wellicht door de knieën gaan. Niet als een lesje in nederigheid – in Signers werk is geen plaats voor macht of dominantie – maar mogelijk een symbolische verwijzing naar ‘het hoofd van het lichaam scheiden’, het emotionele loskoppelen van het rationele.
Over Roman Signer
Roman Signer (°1938) woont en werkt in Zwitserland. Zijn werk is al meer dan dertig jaar aanwezig in galerijen en musea in Europa, Noord-Amerika en Azië en werd geselecteerd voor prestigieuze kunstevents als de Biënnale van Venetië, Documenta 8 te Kassel en Skulptur Projekte Münster. Hoewel zijn werk wereldwijd wordt getoond, ondermeer in de collecties van het MOMA in New York en het Centre Pompidou in Parijs, heeft hij een bijzondere band met het kunstmuseum Sankt Gallen, vlakbij zijn woon- en werkplaats. Daar kan u met een belangrijk deel van zijn oeuvre kennismaken.
Publicatie
De publicatie Roman Signer – PROJET POUR UN JARDIN is een prachtige uitgave geworden met veel photospreads, een essay door Gerhard Mack en een bijdrage van Cees Nooteboom.
Het boek biedt een overzicht van alle werken die Roman Signer in het verleden en speciaal voor de tentoonstelling PROJET POUR UN JARDIN (2016) in het Middelheimmuseum realiseerde. Naast prachtige foto’s van de verschillende kunstwerken door Simon Vogel en Aleksandra Signer, bevat de publicatie een essay van Gerhard Mack over het werk van Signer in het Middelheimmuseum, met referenties naar andere werken van de kunstenaar.
Verder vindt u in het boek ook een bijdrage van Cees Nooteboom over een werk van Roman Signer en een epiloog door Sara Weyns en Pieter Boons, de curatoren van de tentoonstelling. Het boek komt uit op zaterdag 29 oktober 2016.
- Aantal pagina’s: 144
- Afmetingen: 225 x 305 mm portrait
- Kleur
- Tekst en beelden (1/3 – 2/3)
- Softcover
- Auteurs: Gerhard Mack, Cees Nooteboom, Sara Weyns, Pieter Boons
- Foto’s en filmstills door o.a. Aleksandra Signer en Simon Vogel
- Talen: Engels, Nederlands en Frans
- Kostprijs: 29 €
- Drukker: Graphius Group
- Verdeler: MER. Paper Kunsthalle
Praktisch
Roman Signer
- Van 29 oktober 2016 t/m 2 april 2017
- Openingsuren afhankelijk van het seizoen
- Op zondag 2 april kan je een praatje maken met de kunstenaar. Je vindt Roman Signer vanaf 15 uur op het terras aan het kasteel.
